Ο υπολογισμός της ετήσιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ένα φωτοβολταϊκό σταθμό ξεκινάει με τη συλλογή δεδομένων της προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας. Καθώς η μεταβολή της προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας σε μία περιοχή δεν είναι ιδιαίτερα έντονη, δεδομένα ηλιακής ακτινοβολίας μπορούν να βρεθούν από μετεωρολογικούς σταθμούς ή από ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα και να χρησιμοποιηθούν με ικανοποιητική αξιοπιστία. Στον πίνακα 1 παρουσιάζονται δεδομένα ηλιακής ακτινοβολίας για την πόλη του Ηρακλείου ανά μήνα.
Πίνακας 1: Πίνακας μετρήσεων ηλιακής ακτινοβολίας στο Νομό Ηρακλείου (35ο20΄, 25ο11΄). |
||||||
Μήνας |
Ώρες |
Μέση |
Ενεργειακή |
Ενεργειακή |
Ενεργειακή |
Ενεργειακή |
Ιανουάριος |
108,8 |
12,2 |
67 |
70 |
73 |
72 |
Φεβρουάριος |
128,4 |
12,5 |
83 |
88 |
90 |
87 |
Μάρτιος |
170,3 |
13,8 |
125 |
131 |
129 |
121 |
Απρίλιος |
234,5 |
16,8 |
162 |
160 |
152 |
136 |
Μάιος |
314,3 |
20,8 |
214 |
195 |
177 |
150 |
Ιούνιος |
353,3 |
24,4 |
230 |
199 |
175 |
143 |
Ιούλιος |
384,7 |
26,4 |
249 |
215 |
190 |
156 |
Αύγουστος |
356,7 |
26,3 |
221 |
207 |
191 |
164 |
Σεπτέμβριος |
285,2 |
23,7 |
174 |
178 |
172 |
157 |
Οκτώβριος |
197,2 |
20,3 |
114 |
130 |
131 |
126 |
Νοέμβριος |
161,5 |
17,1 |
82 |
97 |
101 |
100 |
Δεκέμβριος |
121,1 |
13,9 |
65 |
75 |
79 |
79 |
Σύνολα / Μέσες τιμές |
2.816,0 |
19,0 |
149 |
145 |
138 |
124 |
Στο σχήμα 1 παρουσιάζεται γραφική απεικόνιση των δεδομένων του πίνακα 1.
Σχήμα 1: Συνολική μηνιαία ολική ηλιακή ακτινοβολία και μέση μηνιαία θερμοκρασία για το Νομό Ηρακλείου.
Η παραγωγή ηλεκτρικής ισχύος από ένα φωτοβολταϊκό σταθμό δίνεται από τη σχέση:
όπου:
· PΦ/Β η παραγόμενη ηλεκτρική ισχύς από το φωτοβολταϊκό σταθμό
· cΦ/Β ο συντελεστής ισχύος του φωτοβολταϊκού σταθμού
· PΦ/Βnom η ονομαστική ισχύς του φωτοβολταϊκού σταθμού.
Συνεπώς ο υπολογισμός της παραγόμενης ηλεκτρικής ισχύος από το φωτοβολταϊκό σταθμό ανάγεται στον υπολογισμό του συντελεστή ισχύος του φωτοβολταϊκού σταθμού.
Ο συντελεστής ισχύος του φωτοβολταϊκού σταθμού δίνεται από τη σχέση:
όπου:
· Gt η μέση ένταση ηλιακής ακτινοβολίας ή πυκνότητα ισχύος (solar irradiance) καθ’ όλη τη διάρκεια του εικοσιτετράωρου (σε W/m2)
· GSTC η ένταση ηλιακής ακτινοβολίας σε πρότυπες συνθήκες λειτουργίας, ίση με 1kW/m2
· PRσ ο λόγος επίδοσης του φωτοβολταϊκού σταθμού.
Η ένταση ηλιακής ακτινοβολίας δίνεται από τη σχέση:
όπου:
· Ηt η συνολική ενεργειακή πυκνότητα ηλιακής ακτινοβολίας (solar irradiation) (σε kWh/m2)
· tm το συνολικό χρονικό διάστημα του κάθε μήνα (σε h).
Ο λόγος επίδοσης (συνολική αποδοτικότητα) του φωτοβολταϊκού σταθμού δίνεται από το ακόλουθο γινόμενο:
όπου
· PROPT ο λόγος επίδοσης οπτικών απωλειών (αντανακλάσεις, φάσμα ακτινοβολίας, σκιάσεις)
· PRΝΙΤ ο λόγος επίδοσης που αφορά στη μη σύμπτωση του φωτοβολταϊκού σημείου λειτουργίας (ΣΛ) με το σημείο μέγιστης ισχύος (ΣΜΙ) της φωτοβολταϊκής συστοιχίας
· ntrans o βαθμός απόδοσης της μεταφοράς ισχύος μέσων καλωδιώσεων και λοιπών ηλεκτρολογικών συσκευών (δίοδοι κλπ)
· PRΤ ο λόγος επίδοσης που οφείλεται στη διαφοροποίηση της θερμοκρασίας του φωτοβολταϊκού στοιχείου από τη θερμοκρασία αναφοράς των 25οC.
Ο λόγος επίδοσης PRT δίνεται από τη σχέση:
όπου:
· γmp=-0,0045K-1 ο θερμικός συντελεστής απόδοσης για το πυρίτιο
· θSTC=25οC η θερμοκρασία πρότυπων συνθηκών λειτουργίας
· θc,wa η μέση μηνιαία ενεργός θερμοκρασία του φωτοβολταϊκού στοιχείου, η οποία δίνεται από τη σχέση:
όπου:
· θα,D: η μέση τιμή θερμοκρασίας περιβάλλοντος
· F: εμπειρική παράμετρος που δίνεται από τη σχέση:
όπου:
· Gt,D: μέση μηνιαία ένταση ηλιακής ακτινοβολίας, υπολογιζόμενη κατά τη διάρκεια της ημέρας, η οποία δίνεται από τη σχέση:
όπου:
· td: η μέση χρονική διάρκεια ημέρας για τον εκάστοτε μήνα
· ad=td/24h το ποσοστό χρόνου ημέρας ανά 24ωρο
· κ(wSD): θερμική αντίσταση που χαρακτηρίζει τη μεταφορά θερμότητας μέσω ηλιακής ακτινοβολίας προς το φωτοβολταϊκό στοιχείο (σε (m2∙K)/W), η οποία δίνεται από τη σχέση:
όπου:
· Τ1=19,6οC, Τ2=11,5οC, Δθ=3οC και Β=-0,223(m/s)-1 είναι εμπειρικές σταθερές, για φωτοβολταϊκά πλαίσια c-Si με διαδοχικά στρώματα διάταξης γυάλινη πλάκα, κυψελίδα c-Si, μονωτική επίστρωση Tedlar
· wSD: μέση μηνιαία ταχύτητα ανέμου σε m/s.
Οι χαρακτηριστικές τιμές για τους υπόλοιπους λόγους επίδοσης, εκτός από τον PRT, για τις συνθήκες ηλιακής ακτινοβολίας στην Ελλάδα είναι:
· PROPT = 0,96
· PRNIT = 0,95
· ηtrans = 0,95.
Με τις ανωτέρω σχέσεις είναι δυνατός υπολογισμός της ετήσιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ένα φωτοβολταϊκό σταθμό. Αναλυτικό παράδειγμα παρέχεται βήμα προς βήμα στον πίνακα 2 για ένα φωτοβολταϊκό σταθμό ονομαστικής ισχύος 10kW στο Ηράκλειο Κρήτης.
Πίνακας 2α: Υπολογισμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκό σταθμό. |
|||||||
Μήνες |
Ημέρες ανά μήνα |
Ht (kWh/m2) |
Κλίση εγκατάστασης (ο) |
θa,D (oC) |
Gt (W/m2) |
Ποσοστό ωρών ημέρας ad |
Gt,d (W/m2) |
Ιανουάριος |
31 |
73,00 |
45,00 |
12,20 |
98,12 |
0,41 |
239,31 |
Φεβρουάριος |
28 |
90,00 |
45,00 |
12,50 |
133,93 |
0,45 |
297,62 |
Μάρτιος |
31 |
131,00 |
30,00 |
13,80 |
176,08 |
0,48 |
366,82 |
Απρίλιος |
30 |
162,00 |
0,00 |
16,80 |
225,00 |
0,53 |
424,53 |
Μάιος |
31 |
213,90 |
0,00 |
20,80 |
287,50 |
0,55 |
522,73 |
Ιούνιος |
30 |
230,10 |
0,00 |
24,40 |
319,58 |
0,58 |
551,01 |
Ιούλιος |
31 |
248,93 |
0,00 |
26,40 |
334,58 |
0,58 |
576,87 |
Αύγουστος |
31 |
221,03 |
0,00 |
26,30 |
297,08 |
0,56 |
530,51 |
Σεπτέμβριος |
30 |
178,00 |
30,00 |
23,70 |
247,22 |
0,53 |
466,46 |
Οκτώβριος |
31 |
130,00 |
30,00 |
20,30 |
174,73 |
0,49 |
356,59 |
Νοέμβριος |
30 |
101,00 |
45,00 |
17,10 |
140,28 |
0,45 |
311,73 |
Δεκέμβριος |
31 |
79,00 |
45,00 |
13,90 |
106,18 |
0,40 |
265,46 |
|
Σύνολο: |
1.857,96 |
Μέση τιμή: |
19,02 |
|
|
|
Πίνακας 2β: Υπολογισμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκό σταθμό. |
|||||||
Μήνες |
F |
wsd (m/sec) |
κ(wsd) (οC/(W.m2)) |
θc,wa (oC) |
PRΤ |
PRσ |
cΦΒ |
Ιανουάριος |
1,91 |
3,80 |
0,0229 |
22,68 |
1,0104 |
0,8754 |
0,0859 |
Φεβρουάριος |
1,81 |
4,00 |
0,0225 |
24,67 |
1,0015 |
0,8677 |
0,1162 |
Μάρτιος |
1,70 |
4,00 |
0,0225 |
27,82 |
0,9873 |
0,8554 |
0,1506 |
Απρίλιος |
1,60 |
3,40 |
0,0237 |
32,87 |
0,9646 |
0,8357 |
0,1880 |
Μάιος |
1,43 |
2,30 |
0,0262 |
40,43 |
0,9306 |
0,8062 |
0,2318 |
Ιούνιος |
1,38 |
3,00 |
0,0245 |
43,10 |
0,9185 |
0,7958 |
0,2543 |
Ιούλιος |
1,34 |
4,00 |
0,0225 |
43,81 |
0,9154 |
0,7931 |
0,2653 |
Αύγουστος |
1,42 |
4,00 |
0,0225 |
43,25 |
0,9179 |
0,7952 |
0,2363 |
Σεπτέμβριος |
1,53 |
3,40 |
0,0237 |
40,57 |
0,9299 |
0,8057 |
0,1992 |
Οκτώβριος |
1,71 |
3,20 |
0,0241 |
35,03 |
0,9549 |
0,8273 |
0,1446 |
Νοέμβριος |
1,79 |
3,00 |
0,0245 |
30,79 |
0,9739 |
0,8438 |
0,1184 |
Δεκέμβριος |
1,87 |
4,00 |
0,0225 |
25,08 |
0,9997 |
0,8661 |
0,0920 |
Πίνακας 2γ: Υπολογισμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκό σταθμό. |
|||
Μήνες |
PΦΒ (kW) |
EΦΒ (kWh) |
Συντελεστής απασχόλησης (%) |
Ιανουάριος |
0,86 |
639,06 |
8,59 |
Φεβρουάριος |
1,16 |
780,93 |
11,62 |
Μάρτιος |
1,51 |
1.120,57 |
15,06 |
Απρίλιος |
1,88 |
1.353,86 |
18,80 |
Μάιος |
2,32 |
1.724,55 |
23,18 |
Ιούνιος |
2,54 |
1.831,17 |
25,43 |
Ιούλιος |
2,65 |
1.974,18 |
26,53 |
Αύγουστος |
2,36 |
1.757,72 |
23,63 |
Σεπτέμβριος |
1,99 |
1.434,15 |
19,92 |
Οκτώβριος |
1,45 |
1.075,49 |
14,46 |
Νοέμβριος |
1,18 |
852,25 |
11,84 |
Δεκέμβριος |
0,92 |
684,22 |
9,20 |
|
Σύνολο / Μέση τιμή: |
15.228,16 |
17,38 |
Ο υπολογισμός της ετήσιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να συνοδευτεί από τα ακόλουθα διαγράμματα:
Σχήμα 2: Γράφημα ετήσιας διακύμανσης έντασης ηλιακής ακτινοβολίας.
Σχήμα 3: Γράφημα ετήσιας διακύμανσης λόγων επίδοσης.
Σχήμα 4: Γράφημα ετήσιας διακύμανσης παραγόμενης ηλεκτρικής ισχύος και ενέργειας.
Από το σχήμα 3 παρατηρείται ότι η απόδοση του φωτοβολταϊκού σταθμού μεγιστοποιείται το χειμώνα, λόγω της χαμηλότερης θερμοκρασίας που αναπτύσσεται στα φωτοβολταϊκά στοιχεία, η οποία πλησιάζει περισσότερο τη θερμοκρασία πρότυπων συνθηκών λειτουργίας των 25οC.
Ωστόσο, από το σχήμα 4 παρατηρείται ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ισχύος και ενέργειας από το φωτοβολταϊκό σταθμό μεγιστοποιείται το καλοκαίρι, προφανώς λόγω της υψηλότερης διαθέσιμης έντασης ηλιακής ακτινοβολίας.