Νησιά Φερόε

Τα νησιά Φερόε αποτελούν ένα απομονωμένο νησιωτικό σύμπλεγμα στον Ατλαντικό Ωκεανό, περίπου 200 ναυτικά μίλια βόρεια της Σκωτίας και 230 ναυτικά μίλια νοτιοανατολικά της Ισλανδίας, με 50.000 μόνιμους κάτοικους. Η διείσδυση Α.Π.Ε. (αιολική και υδροδυναμική ενέργεια) είναι ήδη σημαντική στο αυτόνομο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας, ξεπερνώντας σε ευνοϊκές περιπτώσεις στιγμιαία ποσοστά της τάξης του 90%. Οι κάτοικοι των νησιών Φερόε έθεσαν πρόσφατα ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο στόχο: την 100% ενεργειακή απεξάρτησή τους από ορυκτά καύσιμα αναφορικά με τις ανάγκες σε ηλεκτρισμό, θέρμανση και τον τομέα μετακινήσεων στη στεριά. Για το λόγο αυτό διοργανώθηκε στις 27 και 28 Σεπτεμβρίου 2016 από τον τοπικό διαχειριστή SEV του δικτύου (http://www.sev.fo) ένα άκρως ενδιαφέρον συνέδριο με τίτλο «100by2030» (http://www.100by2030.org/), το οποίο η Αιολική Γη Α.Ε. προσκλήθηκε για να το παρακολουθήσει.

Συνολικά, το 93% της ετήσιας κατανάλωσης ενέργειας στα νησιά Φερόε προέρχεται από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα (προϊόντα πετρελαίου), ενώ το 42% της συνολικής κατανάλωσης αφορά στις θαλάσσιες μετακινήσεις, κυρίως από την τοπική αλιευτική δραστηριότητα. Περισσότερο από το 20% της ετήσιας κατανάλωσης ενέργειας αφορά τις ανάγκες θέρμανσης, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά για τις μετακινήσεις στη στεριά και την ηλεκτρική ενέργεια ανέρχονται περίπου στο 14%. Ειδικά για την ετήσια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, τούτη καλύπτεται ετησίως κατά 60% περίπου από Α.Π.Ε.

Τα νησιά Φερόε έχουν πλούσιο αιολικό δυναμικό, κυρίως αιολική και υδροδυναμική ενέργεια, για περισσότερο από 10 μήνες ετησίως. Διαθέτουν επίσης άριστη εδαφική μορφολογία για την κατασκευή αναστρέψιμων υδροηλεκτρικών, είτε με βρόχινο, είτε με θαλασσινό νερό. Ωστόσο, εντοπίζεται μία δίμηνη περίοδος κάθε έτος, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, κατά την οποία η διαθεσιμότητα δυναμικού Α.Π.Ε. είναι σημαντικά μειωμένη. Το χαρακτηριστικό αυτό αποτελεί το βασικό εμπόδιο προς την ενεργειακή ανεξαρτησία των νησιών. Από την άλλη μεριά, κατά ευτυχία συγκυρία, η ζήτηση ισχύος μειώνεται κατά τη διάρκεια της ίδιας αυτής χρονικής περιόδου, κυρίως εξαιτίας των ηπιότερων καιρικών συνθηκών.

Με βάση τα ανωτέρω δεδομένα, η αιολική και η υδροδυναμική ενέργεια φαίνεται να αποτελούν τις βασικές μορφές Α.Π.Ε. προς την 100% κάλυψη των αναγκών των νήσων σε ηλεκτρισμό, στις μεταφορές και στη θέρμανση. Οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής από Α.Π.Ε. θα πρέπει να υποστηριχτούν από ένα ή περισσότερα αναστρέψιμα υδροηλεκτρικά. Εξαιτίας της παρατεταμένης περιόδου χαμηλής διαθεσιμότητας δυναμικού Α.Π.Ε. κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, η συνολική αποθηκευτική ικανότητα των σταθμών αποθήκευσης ενέργειας θα πρέπει να προκύψει σημαντικά αυξημένη. Η αύξηση αυτή μπορεί να μετριαστεί μέσω της εισαγωγής αποκεντρωμένων τεχνολογιών ηλεκτροχημικής αποθήκευσης μικρής κλίμακας (π.χ. μπαταρίες ιόντων λιθίου) σε οικιακά ή εμπορικά κτήρια ή και σε αιολικά πάρκα, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα ομαλοποίηση των διακυμάνσεων της παραγωγής ισχύος από τις ανεμογεννήτριες και συμβάλλοντας, έτσι, στην ευστάθεια και την ποιότητα ισχύος του αυτόνομου ηλεκτρικού συστήματος.

Σχήμα 1: Διάγραμμα διακύμανσης διαθέσιμου αιολικού δυναμικού και φορτίου θέρμανσης σε οικιακούς καταναλωτές στα νησιά Φερόε.

Στις περιπτώσεις πλήρως φορτισμένων δεξαμενών στα αναστρέψιμα υδροηλεκτρικά, οι οποίες δύνανται να απαντώνται κατά τη χειμερινή περίοδο, η αποθήκευση της περίσσειας ενέργειας μπορεί να προσεγγιστεί με ένα συμπληρωματικό τρόπο, μέσω θερμικής αποθήκευσης σε ειδικές τσιμεντοειδείς κατασκευές ή σε πεπιεσμένο νερό. Με τις τεχνολογίες αυτές είναι δυνατή η αποθήκευση θερμότητας σε θερμοκρασίες της τάξης των 300^οC και με πίεση μεγαλύτερης των 100bar, οι οποίες επιτρέπουν την ταυτόχρονη παραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας, δυνατότητα που μπορεί να είναι εξαιρετικά σημαντική σε περιπτώσεις ψυχρών κλιμάτων, όπως αυτό στα νησιά Φερόε.